30% is toeval

Wat een prachtig stuk van Thijs Witjes in de film over Waterpoort.

“Het verschil tussen opgavegericht werken en gebiedsgericht werken is echt essentieel. Het opgavegericht werken, daarvan denken wij soms dat we wel 100% van onze resultaten kunnen bereiken door het te plannen. En er is een formule, een formule van Geert Teisman, en die vertelt dat slechts 30% op die manier te bereiken is. 40% komt door het organische werken - het netwerken met elkaar - en 30% zijn gewoon toevalligheden. Dat is onvoorstelbaar. Maar heel veel van wat ik hier in waterpoort heb ervaren, kan ik hier in duiden. Precies die 30%. Het is niet uit te tekenen. Je weet soms echt niet waar je naar toe gaat, maar je weet wel - je voelt van binnen: dit is goed. Wij zijn het goede pad aan het bewandelen. Wij zijn samen. Wij zorgen voor elkaar en wij zorgen voor dit gebied.”

Thijs laat hierin veel inzichten en competenties zijn die essentieel zijn bij werken aan complexe maatschappelijke opgaven. Ik som er een aantal op:

1. Het inzicht dat niet al het werk planbaar is: slechts 30% is planbaar! Werk dat niet planbaar is, ontdek je toevallig (30%) en door organisch te netwerken met elkaar (40%).
2. “Dat is onvoorstelbaar”. Veel mensen zijn absoluut niet gewend om hier écht rekening mee te houden. Als er iets onplanbaar is, dan is dat een risico dat moet worden weggemanaged.
3. Ook al is het eng, je hóeft niet precies te weten waar je naar toe gaat. Een heldere richting is voldoende. Je hoeft enkel op het goede pad te zitten.
4. Dit is niet iets wat je weet, maar iets wat je voelt, diep van binnen. We benutten daarmee een ander soort intelligentie dan ons verstand.
5. “Wij zorgen voor elkaar en voor dit gebied”: Dit wordt van binnen gedreven door een droom, een hartewens. Dat is de vonk die dit mogelijk maakt, en niet ‘wat moet’ van de wettelijke kaders.

Wat mij betreft laat Thijs hiermee prachtig zien hoe je kunt werken aan complexe maatschappelijke opgaven, hoe dat eruit ziet, en wat dat van je vraagt. Chapeau!

PS. Er zijn verschillende smaken in Opgavegericht werken. Bij mij is Opgavegericht werken niet 100% planbaar; het is geen programmamanagement. Ik baseer Opgavegericht werken juist op twee pilaren (1) complexiteitswetenschap en (2) vanuit de opgave denken. Bij gebiedsgericht werken laat je het gebied het organiserende principe zijn waarbij mensen en opgaven bij elkaar kunnen komen.